Anodd ydyw i gredu, petai William Mathias wedi byw y byddai’n wythdeg mlwydd oed eleni. Mae’r sawl oedd yn ei nabod yn cofio ei gymeriad ‘tempo ritmico’, ei ddiddordeb gwirioneddol mewn pobl a’i allu cerddorol rhagorol.

​

Yn y blynyddoedd ers ei farwolaeth anamserol mae ei gerddoriaeth wedi cael eu perfformio yn gyson. Mae ei gerddoriaeth organ, telyn a siambr wedi eu derbyn i’r repertoire cyffredinol a llawer o’i gerddoriaeth gerddorfaol yn cael eu perfformio a recordio’n gyson, heb sôn am ei gerddoriaeth gorawl sydd wedi treiddio i gorau eglwysig ar draws y byd (yn llythrennol o Fangor i Fangelore!)

​

Ond beth sydd hefyd yn syndod ydi fod rhai gweithiau mawr ganddo heb eu recordio. Meddyliwch am ei Organ Concerto arbennig yn ogystal a’i unig opera The Servants, sydd wedi ei seilio ar y ddrama The Servants and the Snow gan ei librettydd Iris Murdoch. Wedi ei gomisiynu gan Opera Cenedlaethol Cymru, mae’r cynllun set a gwisgoedd yn lleoli’r opera tua’r flwyddyn 1900 mewn tŷ gwledig yn yr eira.